Οι αγώνες κερδίζονται με το μυαλό και σε αυτό συμφωνούν όλοι οι κορυφαίοι αγωνιζόμενοι. Μπορεί να διαθέτεις την ταχύτητα σφαίρας, το σώμα του Jean Claude van Damme και την αντοχή ατμομηχανής, αν όμως δεν είσαι συγκεντρωμένος και “θωρακισμένος” από τις ψυχολογικές επιθέσεις των αντιπάλων σου, δεν πρόκειται να καταφέρεις τίποτα σπουδαίο. 

Kείμενο: Κώστας Φασουλόπουλος (γράφτηκε τον Mάρτιο του 2011)

Τα ψυχολογικά παιχνίδια εφαρμόζονται από τους κορυφαίους κυρίως αναβάτες για να αποπροσανατολίσουν τους αντιπάλους τους. Έτσι αποκτούν ένα μεγάλο πλεονέκτημα, συχνά πριν καν εκκινήσει ο αγώνας. Τα παιχνίδια αποπροσανατολισμού και διάσπασης της προσοχής μπορούν να λειτουργήσουν με διάφορους τρόπους: Κλονισμό της αυτοπεποίθησης των αντιπάλων, διαστρέβλωση της εικόνας των παραμέτρων ενός αγώνα (αν και δυσκολότερο τα τελευταία χρόνια με την λεπτομερή καταγραφή όλων), αύξηση άγχους, εκμετάλλευση εξωαγωνιστικών αδυναμιών και μειονεκτημάτων.

Οι πρωταγωνιστές των Grand Prix έχουν εκμεταλλευτεί στο έπακρο αυτά τα ψυχολογικά παιχνίδια εδώ και πολλά χρόνια, ακριβώς όπως οι στρατηγοί επιλέγουν τις τακτικές τους σε μια μάχη:

Ο Mike Hailwood ροκάνιζε το ηθικό των αντιπάλων του όχι μόνο με την ταχύτητά του μέσα στην πίστα, αλλά ταυτόχρονα με την άνεσή του και τις δηλώσεις ότι οι επιδόσεις του επιτυγχάνονταν χαλαρά και ήρεμα. Στο Isle of Man ΤΤ του 1963, πριν την εκκίνηση του αγώνα, δήλωσε ότι κάθε γύρος του στα δοκιμαστικά θα πραγματοποιούνταν με περισσότερα από 100 μίλια την ώρα, κάτι που εκείνη την εποχή ήταν σχεδόν αδύνατο. Ξεκινώντας την προσπάθειά του φαινόταν άνετος και χωρίς καμία πίεση. Με τους αντιπάλους του να έχουν γεμίσει ιδρώτα και άγχος, έσπρωξε ήρεμα τη μοτοσυκλέτα του στην εκκίνηση, έβαλε μπροστά, μόλις όμως ταμπουρώθηκε πίσω από το fairing της MV Agusta, τα έδωσε όλα, υλοποιώντας τις βαρυσήμαντες δηλώσεις του. Όλοι οι γύροι των δοκιμών είχαν πραγματοποιηθεί με περισσότερα από 100 μίλια την ώρα. Την ημέρα του αγώνα, οι αντίπαλοι είχαν αποδεχτεί ότι πάλευαν για τη δεύτερη θέση. Ο Hailwood εφάρμοζε τα ψυχολογικά του παιχνίδια ακόμα και προς όφελος φίλων του αγωνιζόμενων: Το 1965, στον αγώνα του Sachsenring για τα 250, ο Jim Redman, φίλος του Hailwood, οδηγούσε μια τετράχρονη Honda, έχοντας ως βασικό αντίπαλο τον Phil Read, με μια δίχρονη Yamaha RD56. Η Yamaha είχε μεγάλο πλεονέκτημα ισχύος, ήταν όμως και πολύ δυσκολότερη στην οδήγησή της. Η πίστα ήταν βρεγμένη και ο αγώνας των 250 γινόταν μετά τον αντίστοιχο των 500, όπου ο Mike “the Bike” είχε πάρει την καρό σημαία. Ο Redman συμφώνησε με τον Hailwood να αποπροσανατολίσουν τον Read σχετικά με τις συνθήκες τις πίστας:

«Ζήτησα από τον Mike να περάσει δίπλα μας, λίγο πριν δοθεί η εκκίνηση των 250», θυμάται ο Redman. «Τον φώναξα κοντά μου και τον ρώτησα, μπροστά στον Read πώς ήταν η πίστα. Αυτός περιέγραψε ακριβώς το αντίθετο από ότι συνέβαινε πραγματικά». Ο Hailwood κινήθηκε προς την αρχή της σειράς εκκίνησης φωνάζοντας: «Να είσαι διαβολεμένα προσεκτικός, γλιστράει απίστευτα!» Το αποτέλεσμα ήταν ο Read να γεμίσει με άγχος και αμφιβολίες, αποφεύγοντας να ανοίξει δυνατά το γκάζι στην εκκίνηση. Ο Redman κατάφερε τελικά να πάρει μια άνετη νίκη, παρά τη μικρότερη ισχύ της μοτοσυκλέτας του.

Ο Barry Sheene και ο Kenny Roberts ήταν επίσης δύο κορυφαίοι αναβάτες και ταυτόχρονα αυθεντίες στο να εξαντλούν ψυχολογικά τους ανταγωνιστές τους. Κατ’ αρχήν, ο Roberts φρόντιζε να φυτεύει τους σπόρους της αμφιβολίας στους αντιπάλους του, αναφέροντας ανύπαρκτα προβλήματα και εμπόδια: «Πρόσεξες εκείνο το σημείο που γλιστράει; Ακριβώς δίπλα στο βιράζ». Οι αντίπαλοι κουνούσαν τα κεφάλια τους, δείχνοντας να καταλαβαίνουν σε τι αναφερόταν ο «King Kenny», στην ουσία όμως είχαν πέσει στην παγίδα του, γεμίζοντας με άγχος από προβλήματα που δεν υπήρχαν.

Κι ο Sheene πάντως δεν πήγαινε πίσω: Όταν αγωνιζόταν με την ομάδα της Heron Suzuki μαζί με τον Pat Hennen, άφηνε δήθεν τυχαία σημειώσεις με λανθασμένες ρυθμίσεις στα pit, με την ελπίδα ότι ο team mate του θα τις δοκίμαζε. Επίσης, συνήθιζε να κοιτάζει τα ελαστικά των αντιπάλων του στην εκκίνηση, κουνώντας με απορία του κεφάλι του, επειδή δήθεν είχαν κάνει λανθασμένη επιλογή. Αφού λοιπόν είχαν εξαντλήσει ψυχολογικά όλο το υπόλοιπο gird, οι δύο μονομάχοι έστρεφαν τα βέλη τους ο ένας στον άλλο: Σε κάθε επικράτησή του, ο Sheene κραύγαζε ότι ο Roberts ήταν ανίκανος να τον νικήσει, προσπαθώντας να γελοιοποιήσει το μεγάλο του αντίπαλο. Αντίστοιχα, κάθε φορά που ο Αμερικάνος έπαιρνε την καρό σημαία ανταπέδιδε τις φιλοφρονήσεις λέγοντας ότι «άμα είμαι τόσο χάλια και τον κερδίζω, τότε αυτός τι είναι».

Κατά περιπτώσεις, πάντως, αυτά τα ψυχολογικά παιχνίδια είναι αρκετά αστεία. Όταν ο Carl Fogarty πάλευε στο πρωτάθλημα WSBK με τους Colin Edwards και Aaron Slight, είχε βαφτίσει τα δύο κατοικίδια γουρουνάκια του «Colin» και «Aaron» για να εκνευρίσει τους αντιπάλους του. Επίσης, από τη στιγμή που οι αντίπαλοι του John Kocinski αντιλήφθηκαν τη μνημειώδη εμμονή του με την καθαριότητα, προσπάθησαν να τον αποπροσανατολίσουν, επιστρατεύοντας βρώμικες κάλτσες, πετσέτες και φόρμες. Η ουσία όμως είναι ότι σε πραγματικά οριακό επίπεδο, όταν οι διεκδικητές του τίτλου είναι ισάξιοι, τα ψυχολογικά παιχνίδια δεν φαίνεται να λειτουργούν ιδιαίτερα.

Οι Roberts και Sheene κατάφεραν με τις τακτικές τους να γκρεμίσουν την αυτοπεποίθησή των αντιπάλων τους, οι οποίοι ούτως ή άλλως ήταν πιο αργοί. Όμως, οι ψυχολογικές επιθέσεις μεταξύ τους δεν φάνηκαν να δίνουν κάποιο ουσιαστικό πλεονέκτημα. Ήταν ιδιαίτερα έξυπνοι και με ακμαιότατο ηθικό για να επηρεαστούν από φτηνές δηλώσεις του στυλ «είμαι ο καλύτερος, είσαι ο χειρότερος». Ο Hailwood καταρράκωνε το ηθικό των ανταγωνιστών του στο ΤΤ, όμως δεν κατάφερε επηρεάσει κάποιον πραγματικά ανταγωνιστικό, όπως ο Giacomo Agostini.

Ο Rossi κατέστρεψε την ψυχολογία των Biaggi και Gibernau, οι οποίοι ίσως τελικά δεν ήταν αναβάτες της δικής του κλάσης και ταυτόχρονα, έπεσαν πολύ εύκολα στις παγίδες μυαλού που περίτεχνα τους έστησε. Αυτό όμως δεν φάνηκε να ισχύει για τους Lorenzo και Stoner. Ο Αυστραλός μπορεί να ενοχλήθηκε από την τρομερή επίθεση του εννιά φορές Παγκόσμιου Πρωταθλητή στην Laguna Seca το 2008, αυτό όμως που κυρίως σκεφτόταν ήταν η έλλειψη πρόσφυσης από το μπροστινό της Desmosedici και η άγρια απόκριση του screamer κινητήρα. Αντίστοιχα, όταν ο Rossi άφησε να εννοηθεί ότι ο Lornezo εκμεταλλεύεται τη δουλειά που ο ίδιος έχει κάνει για το στήσιμο της Μ1, καθώς και τις ρυθμίσεις του, ο Ισπανός απάντησε με νίκες. Μάλιστα, όταν ο αναβάτης από την Majorca απέκτησε την εύνοια της Yamaha, o Rossi φάνηκε να ξεχνάει τακτικές, καθωσπρέπει συμπεριφορές και παιχνίδια μυαλού, αποφασίζοντας τελικά να αλλάξει στρατόπεδο.

Όταν για πρώτη φορά στην καριέρα του είδε έναν team mate να οδηγεί γρηγορότερα την ίδια μοτοσυκλέτα με εκείνον, αντέδρασε σπασμωδικά, έχασε την ψυχραιμία του και τελικά οδηγήθηκε σε ένα άσχημο ατύχημα από high – siding. Βεβαίως, ο Ιταλός δεν έχασε το μυαλό του, ούτε εξάντλησε τις τακτικές του. Απλώς, αφού στήσει όπως επιθυμεί την Desmosedici, θα πρέπει να επιστρατεύσει όλη του την οδηγική τέχνη, την συγκέντρωσή του και ενδεχομένως διαφορετικού τύπου ψυχολογικές επιθέσεις, για να νικήσει τα νέα όπλα στα MotoGP.

Ο Stoner είναι γεμάτος διάθεση να αποδείξει την αξία του και με το HRC έτοιμο να επενδύσει μεγάλα ποσά για να φέρει την μοτοσυκλέτα στα μέτρα του. O Lorenzo είναι ο Παγκόσμιος Πρωταθλητής που θέλει να υπερασπιστεί τον τίτλο του και αυτή τη στιγμή διαθέτει την πιο ισορροπημένη μοτοσυκλέτα στο grid. Όλα δείχνουν ότι το πρωτάθλημα του 2011 θα είναι πιο συναρπαστικό από ποτέ.

Πηγές: Περιοδικό Visor Down, “Stealing Speed” του Mat Oxley,

“the Motorcycle World Champions” του Michael Scott.